Giáo án Tiếng Việt 5 chân trời bài 3: Luyện tập về từ đa nghĩa

TIẾT 3: LUYỆN TỪ VÀ CÂU 

Luyện tập về từ đa nghĩa

Hoạt động 1: Luyện tập phân biệt nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- HS nắm được cách phân biệt nghĩa của từ.

- HS vận dụng kiến thức để giải bài tập và câu hỏi liên quan.

b. Tổ chức thực hiện

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT1: Đọc câu thơ, câu văn sau và thực hiện yêu cầu:  

а.

Thân dừa bạc phếch tháng năm

Quả dừa – đàn lợn con nằm trên cao. 

                                          Trần Đăng Khoa

b. Mặt trời còn khuất sau quả đồi, ánh một vùng hồng lên nền trời xanh biếc. 

                        Thạch Lam

- Từ “quả” trong câu nào được dùng với nghĩa gốc, từ “quả” trong câu nào được dung với nghĩa chuyển.

- Tìm thêm 1 – 2 nghĩa chuyển của từ “quả”.

- Đặt câu có từ “quả” với mỗi nghĩa chuyển tìm được. 

+ GV tổ chức cho HS thảo luận bằng kĩ thuật Khăn trải bàn, thống nhất kết quả trong nhóm nhỏ.

+ GV mời 1 – 2 HS chữa bài trước lớp, các nhóm HS khác nhận xét, bổ sung ( nếu có).

+ GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

Từ “quả” trong câu a được dùng với nghĩa gốc, trong câu b được dùng với nghĩa chuyển. 

Từ “quả”: (1) Từ dùng để chỉ từng đơn vị những vật có hình giống như quả cây (quả bóng). (2) Món lợi thu được trong làm ăn, buôn bán (trúng quả lớn). 

Đặt câu: (1) Quả na kia sắp chin rồi! (2) Sau bao lần kinh doanh thất bại, bác Hoa đã thu được thành quả xứng đáng.

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động của HS.  

Hoạt động 2: Luyện tập sử dụng từ điển để phân biệt các nghĩa câu của từ đa nghĩa

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động của HS: 

- HS nắm được cách sử dụng từ  điển và phân biệt được nghĩa của từ.

- HS vận dụng  kiến thức để giải quyết các câu hỏi, bài tập có liên quan. 

1. Tổ chức thực hiện: 

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT2: Tra từ điển để tìm nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ “mặt”, “chân”:  

+ GV giới thiệu cho HS những từ điển cần thiết, khuyến khích HS trả lời theo suy nghĩ, cảm nhận riêng.

+ GV mời 1 – 2 nhóm HS chia sẻ kết quả trước lớp, các nhóm HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung (nếu có).

+ GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

+ Mặt: 

Nghĩa gốc: Phần phía trước từ trán đến cằm của đầu người hay phần phía trước của đầu con thú. 

Nghĩa chuyển: Phần phẳng ở phía trên hoặc phía ngoài của vật. 

+ Chân: 

Nghĩa gốc: Bộ phận dưới cùng của cơ thể người hay động vật dùng để đi, đứng. 

Nghĩa chuyển: Bộ phận dưới cùng của một số đồ vật, tiếp giáp và bám chặt vào mặt nền.  

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động của HS. 

Hoạt động 3: Đặt câu có sử dụng từ mang nghĩa chuyển

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động của HS: 

- HS biết sử dụng từ ngữ mang nghĩa chuyển để hoàn thiện câu. 

1. Tổ chức thực hiện:

- HS đọc yêu cầu của BT.

- HS thực hiện theo hướng dẫn của GV.

- HS trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS đọc yêu cầu của BT.

- HS thực hiện theo hướng dẫn của giáo viên.

- HS chia sẻ kết quả.

- HS lắng nghe và tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu.