Giáo án Tiếng Việt 5 chân trời bài 3: Tìm ý, lập dàn ý cho bài văn kể chuyện sáng tạo

TIẾT 4: TÌM Ý, LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN KỂ CHUYỆN SÁNG TẠO

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS từng bước làm quen với bài học.

b. Cách tiến hành

- GV cho HS nhắc lại kiến thức cũ về bài văn kể chuyện sáng tạo ở tiết học trước: 

Viết bài văn kể chuyện sáng tạo là kể câu chuyện trong đó có một (hoặc một số sự việc) của câu chuyện được viết thêm những chi tiết mới như: tả đặc điểm của người, vật; kể lại hành động, lời nói, ý nghĩ của nhân vật: bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật hoặc người kể chuyện;… nhưng không làm thay đổi nội dung và ý nghĩa của câu chuyện. Những chi tiết thêm vào giúp bài văn sinh động, hấp dẫn hơn. 

- GV giới thiệu bài học mới và ghi tên bài học: Tiết 4 – Tìm ý, lập dàn ý cho bài văn kể chuyện sáng tạo.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu đề bài

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Nhận diện được bài văn kể chuyện sáng tạo. 

- Xác định được cấu tạo của một bài văn kể chuyện sáng tạo.

b. Cách tiến hành

- GV cho HS đọc đề bài BT1: Đọc truyện sau và thực hiện yêu cầu: 

Sự tích cây thì là

Ngày xưa, các loài cây đều chưa có tên. Một hôm, Trời tập hợp chúng lại để ban cho mỗi loài một cái tên. Các loài cây đều đến thật sớm để xin Trời đặt cho một cái tên thật đẹp.

Cây có hương thơm dịu được Trời đặt tên là lan. Cây có điệu múa nhịp nhưng được đặt là tóc tiên. Loài cây có dáng đứng hiên ngang được gọi là thông. Các loại rau có cũng có mặt đông đủ để xin Trời những cái tên thật đẹp như quế, tía tô, húng,...

Đến cuối ngày, khi Trời đã mệt, một nhành cây nhỏ mới chạy đến. Nó nói vì bận chăm sóc bà đang bị bệnh nên đã đến muộn. Cảm động trước lòng hiếu thảo của cây nên Trời không trách phạt. Nhưng lúc này, Trời chưa nghĩ ra được tên gì hay. Ông ngập ngừng:

– Tên của con... thì là... thì là...

Nhành cây nghe vậy mừng quá, hét toáng lên:

– Tôi có tên rồi! Tên tôi là "thì là”!

Nó vội vàng cảm ơn Trời rồi chạy về nhà khoe với bà của mình. Nó đâu biết rằng “thì là” không phải là tên Trời đặt cho, mà chỉ là lời nói ngập ngừng của ông khi chưa nghĩ ra cho nó một cái tên.

Từ đó, muôn loài gọi nó là cây thì là.

Theo truyện cổ tích Việt Nam

a. Tìm các phần mở đầu, diễn biến và kết thúc của truyện.

b. Chọn một sự việc ở phần diễn biến và chia sẻ với bạn: Em sẽ thêm vào sự việc đó những chi tiết nào để câu chuyện sinh động, hấp dẫn hơn?

+ GV mời 1 – 2 nhóm HS chia sẻ kết quả trước lớp, các nhóm HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung ( nếu có).

+ GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

a. 

Mở đầu: Giới thiệu hoàn cảnh diễn ra câu chuyện: Các loài cây đều chưa có tên. 

Diễn biến: 

• Trời họp cây cối lại để đặt cho mỗi loài một cái tên. 

• Nhành cây nhỏ đến muộn vì bận chăm sóc bà đang bị bệnh. 

• Nhành cây cho rằng lời nói ngập ngừng của Trời (thì là) chính là tên của mình. 

Kết thúc: Muôn loài gọi nhành cây đó là thì là. 

b. HS trả lời theo suy nghĩ riêng, VD: Có thể thêm vào sự việc đầu tiên cảnh vật, tâm trạng, sự chuẩn bị,… của các loài cây; thêm vào sự việc tiếp theo suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật,…

Ví dụ minh họa: 

Sự việc 1: Trời họp cây cối lại để đặt cho mỗi loài một cái tên.

+ Các loài cây ai ai cũng vui mừng hớn hở mong chờ một cái tên thật hay.

+ Mỗi loài cây đều diện bộ trang phục xinh đẹp nhất và khoe điểm nổi bật nhất của mình.

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động.

Hoạt động 2: Lập dàn ý cho bài văn

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Nắm được các bước lập dàn ý cho bài văn tả phong cảnh. 

b. Cách tiến hành

 ……………

- HS nhắc lại kiến thức.

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài mới.

- HS đọc yêu cầu đề bài. 

- HS lắng nghe theo hướng dẫn của GV. 

- HS chia sẻ kết quả. 

- HS lắng nghe và tiếp thu.

- HS đọc yêu cầu của BT.

……………