Giáo án Tiếng Việt 5 chân trời bài 4: Mùa vừng

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS từng bước làm quen với bài học.

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS làm việc nhóm đôi và thảo luận về câu tục ngữ:

Tháng Ba đom đóm bay ra

Hoa gạo rụng xuống thì tra hạt vừng

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm đôi trình bày ý kiến trước lớp. Các HS khác lắng nghe, nêu câu hỏi (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và khích lệ HS:

+ Kinh nghiệm của nông dân về mùa màng – thời điểm phù hợp để tra hạt vừng.

- GV hướng dẫn HS quan sát tranh minh họa SGK tr98, dẫn dắt và giới thiệu bài đọc:

Bài đọc “Mùa vừng” nội dung miêu tả cảnh vật con người vào mùa vừng. Qua đó, tác giả thể hiện nỗi nhớ quê, nhớ kỉ niệm tuổi thơ và những cánh đồng nhuộm vàng màu vừng chin.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Luyện đọc thành tiếng

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Lắng nghe GV đọc mẫu, hướng dẫn đọc, luyện đọc từ khó, luyện cách ngắt nghỉ và đọc câu thể hiện cảm xúc của nhân vật. 

- Đọc được bài đọc trong nhóm và trước lớp. 

b. Cách tiến hành

- GV đọc mẫu cho HS nghe: Giọng đọc trong sáng, tươi vui, thiết tha; nhấn giọng ở những từ ngữ nói về vẻ đẹp của cánh đồng vừng chín, hoạt động, trạng thái của con người,...  

- GV hướng dẫn HS đọc và luyện đọc một số từ khó, hướng dẫn cách ngắt nghỉ và luyện đọc một số câu thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật:

+ Cách đọc một số từ ngữ khó: quanh co, nồng nã,… 

+ Cách ngắt nghỉ một số câu dài, thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật:

• Mùa thu/ dịu dàng dắt kí ức của tôi/ quay về với nỗi nhớ đồng quê/ – nhớ những cánh đồng/ nhuộm vàng màu vừng chín.//;

• Một trưa xa nhà,/ chiêm ngưỡng bức kí hoạ/ về hình ảnh người mẹ/ lom khom gặt những khóm vừng trĩu bông/ mà đứa bạn thân vẽ tặng,/ chợt muốn được là chú bé năm nào,/ ngồi vắt vẻo trên lưng trâu/ đi giữa cánh đồng vừng chín vàng,/ rộn ràng tiếng sẻ du ca...//;… 

- GV tổ chức cho HS đọc thành tiếng đoạn, bài đọc trong nhóm nhỏ và trước lớp. Bài đọc có thể chia thành bốn đoạn để luyện đọc và tìm ý:

+ Đoạn 1: Từ đầu đến “nhuộm vàng màu vừng chín”.

+ Đoạn 2: Tiếp theo đến “ấn tượng”.

+ Đoạn 3: Tiếp theo đến “còn vương sót lại”. 

+ Đoạn 4: Còn lại

* Tùy thuộc vào năng lực HS, GV có thể tách hoặc ghép đoạn để thuận tiện trong việc hướng dẫn các em luyện đọc.

Hoạt động 2: Luyện đọc hiểu

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Giải nghĩa được một số từ khó. 

- Đọc thầm lại bài đọc và trả lời các câu hỏi liên quan đến bài đọc. 

- Nắm được nội dung, ý nghĩa của bài đọc. 

b. Cách tiến hành

- GV hướng dẫn HS giải nghĩa một số từ khó:

+ nồng nã: (mùi) rất nồng, rất đậm; 

+ kí họa: một hình thức vẽ nhanh;

+ du ca: đi khắp nơi để ca hát, biểu diễn phục vụ cộng đồng;...

- GV tổ chức cho HS đọc thầm lại bài đọc và thảo luận trong nhóm hoặc nhóm nhỏ để trả lời từng câu hỏi:

+ Câu 1: Điều gì dắt kí ức của tác giả quay về với nỗi nhớ đồng quê?

+ Câu 2: Bức tranh ngày mùa ở đoạn văn thứ hai được vẽ bằng những hình ảnh, màu sắc và âm thanh nào?

+ Câu 3: Hương vị và âm thanh được tả ở đoạn văn thứ ba giúp em cảm nhận được những gì về cuộc sống, con người ở quê hương tác giả?

+ Câu 4: Tác giả mong muốn điều gì khi chiêm ngưỡng bức kí hoạ mà người bạn vẽ tặng? Vì sao?

+ Câu 5: Em ấn tượng những gì về mùa vừng được tả trong bài đọc?

- GV mời 1 – 2 HS trả lời câu hỏi, các HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

+ Câu 1: Mùa thu dắt kí ức của tác giả quay về với nỗi nhớ đồng quê, vì tác giả có nhiều kỉ niệm với đồng quê vào khoảng thời gian này – khi mùa vừng chín. 

+ Câu 2: Bức tranh ngày mùa ở đoạn văn thứ hai được vẽ bằng những hình ảnh, màu sắc và âm thanh: Đàn sẻ nâu tíu tít chở nắng về; chân trời bừng ánh ban mai; cánh đồng vừng tươi vàng, lấp lánh; các bà, các mẹ cần mẫn gặt vừng; màu nón trắng nhấp nhô theo từng đợt sóng vừng gợn nhẹ.

+ Câu 3: Những hương vị và âm thanh được tả gợi khung cảnh nhộn nhịp của đồng quê vào mùa thu hoạch vừng thanh bình, yên vui nơi đây;…)

+ Câu 4: Bức kí hoạ mà người bạn vẽ tặng gợi cho tác giả nhớ về tuổi thơ, ước muốn được trở lại tuổi thơ, được là chú bé năm nào ngồi vắt vẻo trên lưng trâu đi giữa cánh đồng vừng chín vàng, rộn ràng tiếng sẻ du ca... Vì đó là những ngày tháng êm đềm, đong đầy kỉ niệm ngọt ngào của tuổi thơ. 

+ Câu 5: HS trả lời theo suy nghĩ, cảm nhận riêng, VD: Ấn tượng về hình ảnh những chiếc xe bò chất đầy những bó vừng vàng tươi đang túc tắc về làng, vì hình ảnh này gợi lên một mùa vụ bội thu, sung túc,…

* Lưu ý: Tuỳ thuộc vào trình độ HS, thời lượng tổ chức hoạt động và nội dung cụ thể của từng bài đọc, GV có thể hướng dẫn HS tìm ý từng đoạn: 

+ Sau khi HS trả lời câu hỏi 1:

……………

- HS làm việc nhóm đôi. 

- HS trình bày ý kiến trước lớp, các HS khác lắng nghe. 

- HS quan sát, tiếp thu. 

- HS quan sát tranh minh họa, lắng nghe và tiếp thu. 

- HS lắng nghe GV đọc mẫu, đọc thầm theo. 

- HS luyện đọc theo hướng dẫn của GV. 

- HS luyện đọc theo nhóm. 

- HS cùng GV giải nghĩa một số từ khó. 

- HS đọc thầm, HS làm việc nhóm đôi để trả lời các câu hỏi. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

……………..