Giáo án Toán 5 Chân trời bài 10: Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú, kích thích sự tò mò của HS trước khi vào bài học.

b. Cách thức tiến hành: 

- GV trình chiếu (hoặc treo) hình vẽ Khởi động, yêu cầu HS quan sát, đọc bóng nói và trả lời các câu hỏi sau:

- GV nêu câu hỏi:

+ Bài toán cho biết biết gì?

+ Bài toán yêu cầu gì?

+ Bạn nữ đã làm như thế nào?

- GV đặt vấn đề: “Cách làm của bạn nữ là tìm khối lượng mỗi bao gạo bằng cách thử chọn, trong nhiều trường hợp cách này rất phức tạp, đặc biệt là khi các số liệu được biểu thị bằng phân số”

Có cách nào đơn giản có thể áp dụng cho mọi trường hợp của bài toán này? 

- GV giới thiệu bài mới: “Để trả lời cho câu hỏi này, chúng ta tìm hiểu bài mới “Bài 10: Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó”.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

a. Mục tiêu: 

- HS nhận biết được bài toán tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số.

b. Cách thức tiến hành:

1. Bài toán 1

- GV nêu bài toán 1 (trang 28 – SGK)

Bài toán 1: Tổng của hai số là 20. Tỉ số của hai số đó là . Tìm hai số đó.

- GV yêu cầu HS đọc đề bài.

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu bài:

+ Bài toán cho biết gì?

+ Bài toán yêu cầu gì?

- GV hướng dẫn HS cách giải bài toán:

+ Tóm tắt bài toán bằng sơ đồ đoạn thẳng:

Tổng của hai số là 20, ta biểu diễn như sau:

- GV nêu câu hỏi: 

+ Dựa vào sơ đồ, em cho biết tỉ số cho biết điều gì?

+ Dựa vào sơ đồ, cho biết 20 gồm bao nhiêu phần?

+ Giá trị của một phần là bao nhiêu?

+ Số lớn bằng bao nhiêu?

+ Số bé bằng bao nhiêu?

- GV hướng dẫn HS trình bày bài giải

Bài giải

Theo đề bài, ta có sơ đồ:

Theo sơ đồ, tổng số phần bằng nhau là:

2 + 3 = 5 (phần)

Giá trị của một phần là:

20 : 5 = 4

Số bé là:

4   2 = 8

Số lớn là:

20 – 8 = 12

Đáp số: Số bé: 8

               Số lớn: 12

- GV khát quát lại các bước thực hiện:

Vẽ sơ đồ đoạn thẳng rồi thực hiện các bước sau:

Bước 1: Tìm tổng số phần bằng nhau.

Bước 2: Tìm giá trị một phần.

Bước 3: Tìm số bé (hoặc số lớn).

Bước 4: Tìm số lớn (hoặc số bé).

2. Bài toán 2

- GV nêu bài toán 2 (trang 29 – SGK)

Bài toán 1: Khối lớp 2 và khối lớp 5 trồng được 84 cây. Số cây của khối lớp 5 trồng được gấp 3 lần số cây của khối lớp 2. Hỏi mỗi khối lớp đã trồng được bao nhiêu cây?

- GV cho học HS đọc đề bài, xác định yêu cầu bài toán.

- GV nêu câu hỏi:

+ Bài toán thuộc đã cho thuộc dạng bài toán gì?

+ Tỉ số của số cây trồng được của khối lớp 5 và khối lớp 2 bằng bao nhiêu?

- GV cho HS thảo luận nhóm đôi, thống nhất kết quả và trình bày vào vở.

- GV mời đại diện nhóm có kết quả nhanh nhất trình bày bài làm.

- GV nhận xét, tuyên dương HS.

- GV lưu ý cho HS: Khi số bé chỉ có 1 phần thì giá trị một phần chính là số bé.

- GV cho HS hoàn thành bài tập 1 (trang 29 – SGK) ở mục hoạt động.

Bài tập 1:

Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó.

- GV cho HS đọc yêu cầu đề, quan sát bảng ở SGK.

- GV phân tích mẫu:

+ Tổng số phần bằng nhau là: 2 + 5 = 7.

+ Số lớn là: 49 : 7 5 = 35; số bé là: 49 – 35 = 14.

Kiểm tra lại kết quả:

+ Tổng của số bé và số lớn là: 14 + 35 = 49.

+ Tỉ số của số bé và số lớn là: .

- GV yêu cầu HS nêu bài toán ứng với mỗi cột.

- GV yêu cầu HS làm bài cá nhân vào vở theo các bước đã cho ở đề bài.

- GV mời 1 – 2 HS trình bày bài làm, cả lớp lắng nghe và nhận xét bài làm của bạn.

- GV chữa bài, chốt đáp án cho HS.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: 

- Giải được bài toán tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó.

- HS hoàn thành các bài tập 1 ở SGK.

- HS hoàn thành bài tập trắc nghiệm.

b. Cách thức tiến hành:

- HS chú ý lắng nghe, thực hiện yêu cầu của GV.

- HS trả lời:

+ Bài toán cho biết: chia 20 kg gạo thành hai bao, bao này bằng bao kia.

+ Bài toán yêu cầu: tính số ki – lô – gam gạo có trong mỗi bao.

+ Cách làm của bạn nữ: chia gạo vào hai bao, cân từng bao rồi tính tỉ số.

- HS chú ý nghe, hình thành động cơ học tập.

- HS tìm hiểu bài:

+ Bài toán cho biết: tổng của hai số là 20, tỉ số của hai số đó là .

+ Yêu cầu: tìm của hai số đó.

+ Tỉ số của hai số là , ta có sơ đồ sau:

- HS trả lời:

+ Số bé gồm 2 phần bằng nhau, số lớn gồm 3 phần bằng nhau.

+ 20 gồm 5 phần bằng nhau.

+ Giá trị của một phần là: 20 : 5 = 4.

+ Số lớn: 4 3 = 12

+ Số bé: 4 2 = 8

- HS trả lời:

+ Bài toán tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó.

+ Tỉ số của số cây trồng được của khối lớp 5 và khối lớp 2 là .

- HS hoàn thành bài tập theo yêu cầu.

- Kết quả:

Bài giải

Theo đề bài, ta có sơ đồ:

Theo sơ đồ, tổng số phần bằng nhau là:

1 + 3 = 4 (phần)

Giá trị của một phần là:

84 : 4 = 21 (cây)

Số cây khối lớp 5 trồng được là:

21 3 = 63 (cây)

Số cây khối lớp 2 trồng được là:

84 – 63 = 21 (cây)

Đáp số: Khối lớp 5: 63 cây

             Khối lớp 2: 21 cây

- HS nêu bài toán:

+ Tổng của hai số là 128, tỉ số của hai số   là . Tìm hai số đó.

+ Tổng của hai số là 5 400, tỉ số của hai số là . Tìm hai số đó.

- HS hoàn thành bài tập theo yêu cầu

- Kết quả:

Theo đề bài, ta có sơ đồ:

Theo sơ đồ, tổng số phần bằng nhau là:

5 + 3 = 8 (phần)

Giá trị của một phần là:

128 : 8 = 16

Số lớn là:

16 5 = 90

Số bé là:

16 3 = 48

+ Theo đề bài, ta có sơ đồ:

Theo sơ đồ, tổng số phần bằng nhau là:

4 + 1 = 5 (phần)

Giá trị của một phần là:

5 400 : 5 = 1 080

Số lớn là:

1 080 4 = 4 320

Số bé là:

1 080 1 = 1 080

- HS chữa bài vào vở.